30.10.2016 Rodzaje i podział stali

Stal jest stopem żelaza, który w składzie zawiera maksymalnie ok 2% węgla oraz dodatki stopów które dodatkowo poprawiają właściwości a przy tym własności wyrobów które z nich powstają.

Staliwo i żeliwo

Gdy stal zostanie odlana ze stanu ciekłego zostaje poddawana obróbce plastycznej w procesach stalowych. Do tych procesów możemy zaliczyć walcowanie, prasowanie, kucie czy też tłoczenie. Jeżeli po odlaniu stop zawiera ten sam skład chemiczny co stal nazywamy go staliwem. Jest też żeliwo, które w odróżnieniu od staliwa zawiera więcej węgla- często ponad 2%. Oba produkty nie posiadają właściwości mechanicznych i charakteryzują się kruchością.

Skład chemiczny żeliwa 

W składzie chemicznym stali i żeliwa występują zanieczyszczenia, których niestety się nie da wyeliminować. Jest to jedyna wspólna cecha obu produktów, niestety negatywna. Mowa o Siarce, Tlenie, Wodorze i Azocie. Pierwiastki te pogarszają właściwości stopów żelaza, dlatego celem każdego procesu metalurgi jest dokonać zmniejszenia do jak najniższego pułapu tych pierwiastków.

Przeczytaj też o: Hutnictwo i wytwarzanie rur bezszwowych w Polsce

Dodatki Stopowe 

Do stopów dodawane są też dodatki stopowe. Zakres ich dodawania jest ustosunkowany zastosowaniem i wymogiem do stopu. Patrząc na ich stężenie jesteśmy w stanie wyróżnić stal niestopową, stal niskostopową, stal średniostopową i stal wysokostopową. Najwyżej w hierarchii, nas stalami wysokostopowymi znajdziemy nikiel, nikiel, chrom, oraz brąz, miedź, mosiądz, tytan- wszystkie należą do stopów specjalnych.

Rodzaje stali 

Stale z nielicznym zakresem pierwiastków stopowych nazywamy niestopowymi. W takich stalach właściwościami jest wielkość ziarna, ciągliwość i podatność na obróbkę plastyczną. 

Stale niskostopowe są grupą gatunków, które oprócz węgla posiadają łączne stężenie pierwiastków, które nie przekracza granicy ok. 3,5%. Średnie stężenie danego pierwiastka, który jest dodatkiem stopowym trzyma poziom, który przekracza 2%.

Stal średniostopowa charakteryzuje się wysokim stężeniem pierwiastków stopowych. Łączne stężenie z reguły nie przekracza 12%, a stężenie konkretnych dodatków stopowych waha się między 2 a 8%

Najbogatszą w dodatki stalą jest stal wysokostopowa . Posiada ona w składzie zazwyczaj chrom i nikiel których suma nie przekracza 55%, a pojedyncze stężenie pierwiastka to więcej niż 8%.